Typy trzonków żarówek, czyli praktyczny miniprzewodnik

Ile razy zdarzyło Ci się stanąć przed półką z żarówkami w sklepie z poczuciem kompletnego zagubienia? Wielkość, moc, kształt, rodzaj światła - wybór wydaje się przytłaczający. I właśnie kiedy myślisz, że już wszystko zrozumiałeś, natrafiasz na... trzonki. E27, GU10, B22 - to nie są losowe kombinacje liter i liczb, to klucz do dopasowania odpowiedniej żarówki do Twojej lampy.

Nie wiesz, jak wybrać właściwą żarówkę? Spokojnie, jesteśmy tutaj, aby Ci pomóc! W tym artykule przeprowadzimy Cię bowiem krok po kroku przez wszystkie rodzaje trzonków, które prawdopodobnie znajdziesz w swoim domu. Przygotuj się na fascynującą podróż do świata domowego oświetlenia!

Zacznijmy od podstaw. Trzonek żarówki - co to jest? W skrócie - trzonek, to ta część żarówki, która łączy się z oprawką oświetleniową. Umożliwia przekazanie prądu do żarówki, co w konsekwencji pozwala lampie świecić. Wybór odpowiedniego trzonka jest kluczowy. Każda oprawka oświetleniowa jest skonstruowana bowiem do współpracy z konkretnym typem trzonka. Musisz pamiętać, że nie każda żarówka pasuje do każdej lampy. Jakie są zatem typy trzonków są dostępne i do czego służą?

Rodzaje gwintów

• E – Gwint Edisona

To typ trzonka stworzony i wprowadzony przez słynnego wynalazcę, Thomasa Edisona, który wynalazł żarówkę. Gwint Edisona jest standardem dla większości żarówek i jest najpopularniejszym rodzajem trzonka używanym na całym świecie.

Litera "E" w oznaczeniu gwintu pochodzi od nazwiska Edisona. Natomiast liczba po nie występująca, na przykład E27 czy E14, oznacza średnicę gwintu wyrażoną w milimetrach. Więc w przypadku E27, średnica gwintu wynosi 27 milimetrów, a dla E14 wynosi 14 milimetrów.

Gwint Edisona jest gwintem wkręcanym, co oznacza, że żarówki z tym typem trzonka są wkręcane w oprawę, zamiast być wciskane czy wpinane. Ten sposób montażu jest prosty i łatwy, co przyczynia się do popularności tego typu trzonka. Wykorzystuje się go zarówno w żarówkach tradycyjnych, jak i nowoczesnych żarówkach LED.

• GU

"GU" oznacza, że żarówka ma nóżki z "U" kształtnym końcem, a "10" oznacza odległość między nóżkami w milimetrach. Żarówki GU10 są popularne, ponieważ umożliwiają łatwą wymianę i są zazwyczaj stosowane w oświetleniu punktowym, jak na przykład w kuchni, czy w łazience.

Żarówki z trzonkiem GU są zazwyczaj montowane w oprawie oświetleniowej poprzez włożenie i obrócenie o ćwierć obrotu. Dzięki temu są one łatwe do instalacji i wymiany, co czyni je popularnym wyborem do oświetlenia punktowego, takiego jak kuchenne oświetlenie podszafkowe, oświetlenie wystawowe, oświetlenie skierowane i inne aplikacje, gdzie wymagane jest precyzyjne i intensywne oświetlenie.

Gniazdo GU5.3 jest tą samą żarówką, co MR16. Są to dwa różne zapisy, tego samego źródła światła. Co oznacza MR16? Ten skrót pochodzi od terminu "Multifaceted Reflector", co oznacza "wielokierunkowy reflektor", a "16" oznacza średnicę reflektora w calach, podzieloną przez 8. W tym przypadku, 16/8 to 2 cale, co przekłada się na 50 mm.

• G – Gwint dwupinowy

Gwinty oznaczone literą G, takie jak G4, G9 czy G13, to gwinty dwupinowe. Liczba w oznaczeniu wskazuje na odległość między pinami w milimetrach. Są one najczęściej stosowane w żarówkach halogenowych i LED, a także w lampach fluorescencyjnych (np. G13).

Żarówki z trzonkiem typu "G" są zwykle mocowane do opraw oświetleniowych przez prosty proces wprowadzenia pinów do odpowiednich gniazd w oprawie. Ze względu na ich prostotę montażu, są one często wykorzystywane w różnego rodzaju oświetleniu, od oświetlenia domowego po komercyjne i przemysłowe.

• GX53

To typ mocowania żarówki, który jest stosowany głównie w żarówkach LED i kompaktowych lampach fluorescencyjnych. Został on zaprojektowany do zastosowań, które wymagają małych i płaskich źródeł światła. Nazwa "GX53" ma konkretne znaczenie, które mówi nam o typie i wymiarach trzonka.

"G" oznacza, że trzonek jest dwupinowy, gdzie piny służą do połączenia z zasilaniem. "X" oznacza, że piny są przeznaczone do mocowania bagnetowego, co oznacza, że żarówka jest wprowadzana do oprawy i przekręcana o ćwierć obrotu, aby zablokować ją na miejscu.

Liczba "53" nie ma bezpośredniego odniesienia do wymiarów trzonka, w przeciwieństwie do wielu innych typów trzonków. Jednakże, trzonki GX53 są zaprojektowane tak, aby były niewielkie i płaskie, co czyni je idealnym wyborem dla niewielkich, płaskich opraw oświetleniowych.

• B – Gwint świecowy

Gwinty B to tzw. gwinty świecowe, które są często stosowane w małych żarówkach, takich jak te używane w lampkach nocnych, oświetleniu choinkowym czy lampionach. Najpopularniejszym typem jest B22 (średnica 22 mm), który jest często stosowany w Wielkiej Brytanii.

Znaki "B" pochodzą od słowa "bagnet", co oznacza typ mocowania, w którym żarówka jest umieszczana w gnieździe i obracana o pewien kąt (zazwyczaj o 90 stopni), aby ją zablokować na miejscu.

Wybrać trzonek, i to koniec?

Czy to oznacza, że jeśli wybierzemy odpowiedni trzonek, to nasza praca jest zakończona? Niekoniecznie.

Dla przykładu - może się zdarzyć, że wybierzesz już trzonek i zadowolony wrócisz do domu. No i faktycznie gwint będzie pasować. Jednak pojawia jedno “ale”… nie możesz zamknąć klosza lampy: Jak się okazało, nie wybrałeś tradycyjnego kształtu żarówki, tylko w kształcie świeczki. Przez co żarówka jest dłuższa, niż standardowa. Występują bowiem różne kształty żarówek. Poza kształtem tradycyjnym, są też kształty typu: reflektor, globe, kapsułka, kulka, świeczka, czy płomyk. Pamiętaj więc, by przy wyborze odpowiedniej żarówki zwrócić na to uwagę.

Teraz na pewno musi być koniec… Czy aby na pewno? Uważaj - w ofercie sklepów są również żarówki dekoracyjne:) Czym one się różnią od tych standardowych żarówek? 

Po pierwsze - kształt żarnika, w której się znajduje LED. Może być prosta, spiralna, krótsza, dłuższa itd. Ilu producentów, tyle pomysłów!

Po drugie - klosz żarówki. Czasami mają dodatkową warstwę na sobie, typu smoke (przydymiona), frozen, gold i inne bardziej fantazyjne powłoki. Mogą być tylko lekko “muśnięte” nimi lub pokryte w całości. Warto zwrócić uwagę na to, ponieważ światło ulega rozproszeniu i wygląda ono inaczej, niż przy standardowej żarówce.

Teraz, jesteś gotowy do podjęcia świadomej decyzji przy zakupie żarówki. Pamiętaj, że dobór odpowiedniego trzonka, to tylko jedna z wielu rzeczy, które należy wziąć pod uwagę podczas wyboru oświetlenia. Ale teraz, z tą wiedzą, jesteś już o krok bliżej do stworzenia idealnego oświetlenia w swoim domu. Powodzenia!